^* یاسر ورقائیان
محققان مرکز تنظیم ژنومیک (CRG) در بارسلونا و دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک پروتئینی را شناسایی کرده‌اند که برای گسترش سلول‌های بنیادی خون معمولاً کمیاب حیاتی است.
این کشف ممکن است منجر به روش‌های جدیدی برای رشد مقدار زیادی از این سلول‌های بنیادی، چه در داخل و چه در خارج از بدن انسان شود که در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌ها برای استفاده از آن‌ها در انواع روش‌های پزشکی، از درمان سرطان‌های خون گرفته تا اختلالات خونی ارثی است، که نیاز به پیوند مغز استخوان دارند. این یافته‌ها در مجله Cell Reports منتشر شده است.
سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCs) مسئول تجدید مداوم خون هستند و هر روز میلیاردها سلول جدید تولید می‌کنند. HSCها پتانسیل نامحدودی برای تجدید خود برای کل طول عمر یک ارگانیسم دارند و هر نوع سلول خونی را ایجاد می‌کنند، از جمله سلول‌هایی که سیستم ایمنی بدن ما را تشکیل می‌دهند.
HSCها پتانسیل زیادی در درمان سرطان‌های صعب‌العلاج، بیماری‌های خودایمنی و اختلالات خونی ارثی دارند. با این حال، تنها یک سلول از هر 2500 سلول در مغز استخوان HSCs هستند، کمبودی که استفاده از آنها را در روش‌های پزشکی محدود می‌کند.
یکی از راه‌های به دست آوردن HSCهای بیشتر، افزایش تعداد آنها در مغز استخوان، خون در گردش یا خون بند ناف است. راه دوم، برنامه‌ریزی مجدد سایر سلول‌های بنیادی خون است تا برخی از ویژگی‌های خود تجدید شوندگی معمولی HSCها را به دست آورند.
محققان این مطالعه از الگوریتمی به نام VIPER برای شناسایی پروتئین‌هایی استفاده کردند که قادر به برنامه‌ریزی مجدد سایر سلول‌های بنیادی خون هستند. از هشت نامزد بالقوه شناسایی شده توسط این الگوریتم، تنها یک ژن - به نام BAZ2B - قادر به افزایش قابل توجهی تعداد HSCها در خون بند ناف بود.
BAZ2B قادر به برنامه ریزی مجدد سلول‌های بنیادی خون به حالت HSC مانند با تنظیم مجدد کروماتین آنها بود و نواحی منحصر به فردی را در ژنوم باز کرد که قبلاً غیرقابل ‌دسترسی بودند. سلول‌های به‌دست‌آمده با موفقیت به مغز استخوان موش‌های دارای نقص ایمنی پیوند زدند و رشد بافت را تجدید کردند.
پروفسور Pia Cosma مدیر CRG و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید: "کمبود سلول‌های بنیادی خون‌ساز یکی از بزرگ‌ترین موانع توسعه درمان‌های جدید و بهبود یافته است. یافته‌های ما هیجان‌انگیز هستند زیرا ما راهی برای افزایش تعداد آنها پس از فعال کردن تنها یک عامل پیدا کرده‌ایم. تولید بیشتر این سلول‌های بنیادی زنده، در درازمدت به نفع بسیاری از بیماران مختلف خواهد بود."
به گفته آندیا کالیفانو، کلاید و هلن وو، پروفسور شیمی و سیستم بیولوژی در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا، "واقعاً هیجان‌انگیز است که می‌بینیم روش‌هایی که ما برای کشف پروتئین‌هایی ایجاد کرده‌ایم که وضعیت بدخیم سلول‌های سرطانی را اجرا و حفظ می‌کنند نیز می‌توانند برای شناسایی بازیگران کلیدی در فیزیولوژی طبیعی انسان، از جمله پروتئین‌هایی که می‌توانند به مبارزه با بیماری‌های دیگر کمک کنند، استفاده شود. قابل توجه اینکه، پروتئین‌هایی که به بهترین وجه برای روش VIPER مناسب هستند، دقیقاً آنهایی هستند که فرایندهای رشد انسان را کنترل می‌کنند مانند: تمایز خون و بازسازی، بنابراین راه‌های هیجان‌انگیز جدید در پزشکی احیاء کننده ایجاد می‌کنند."
 
منبع خبر: [این خبر زیر نظر دکتر عباس کریمی تهیه و تنظیم شده است]
https://phys.org/news
* دانشجوی دکترای تخصصی پزشکی مولکولی